وام دانشجویی | شرایط، انواع و نکات مهم برای سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۴

وام دانشجویی یکی از تسهیلات مهمی است که توسط صندوق رفاه دانشجویان و برخی بانک‌ها به دانشجویان ارائه می‌شود. این وام‌ها با هدف کمک به دانشجویان برای پوشش هزینه‌های زندگی، شهریه، مسکن و سایر نیازهای مالی طراحی شده‌اند. در این مقاله، به‌طور جامع و با زبانی ساده به شرایط، انواع وام‌ها، نحوه دریافت و بازپرداخت وام‌های دانشجویی در سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۴ پرداخته‌ایم.

وام دانشجویی چیست و چرا اهمیت دارد؟

وام دانشجویی تسهیلات مالی است که صندوق رفاه دانشجویان، بانک‌ها و مؤسسات مالی مختلف به دانشجویان ارائه می‌دهند. این وام‌ها به‌دلیل کارمزدهای پایین و شرایط بازپرداخت منعطف، در بین دانشجویان محبوبیت زیادی دارند. هدف از این وام‌ها، حمایت از دانشجویانی است که برای پرداخت هزینه‌های تحصیل و زندگی نیاز به کمک مالی دارند. با توجه به افزایش هزینه‌های تحصیلی و زندگی، وام دانشجویی می‌تواند به عنوان یک منبع مالی مناسب برای دانشجویان باشد.

شرایط دریافت وام دانشجویی

برای دریافت وام دانشجویی، ابتدا باید به شرایط و ضوابط تعیین‌شده توسط صندوق رفاه دانشجویان یا بانک‌ها توجه کنید. برخی از این شرایط عمومی هستند و به طور خلاصه شامل موارد زیر می‌شوند:
۱. دانشجو بودن: اولین شرط برای دریافت وام، داشتن وضعیت تحصیلی فعال است. یعنی شما باید در یک دانشگاه معتبر در حال تحصیل باشید و دانشجو بودن خود را اثبات کنید.
۲. ثبت‌نام در سایت صندوق رفاه دانشجویان: شما باید در پورتال صندوق رفاه ثبت‌نام کرده و درخواست خود را ثبت کنید. این پورتال، جایی است که مراحل بررسی و تأیید وام از طریق آن انجام می‌شود.
۳. شماره موبایل به نام خود: برای تکمیل فرآیند ثبت‌نام، باید از شماره موبایلی استفاده کنید که به نام خودتان باشد. این شرط برای شناسایی دقیق‌تر متقاضیان و جلوگیری از هرگونه تقلب است.
۴. عدم اشتغال: صندوق رفاه وضعیت شغلی متقاضی را استعلام می‌کند. اگر شما شاغل باشید و کد بیمه‌ای به نام شما وجود داشته باشد، امکان دریافت وام را نخواهید داشت. برای دانشجویانی که قبلاً شاغل بوده‌اند و بیمه داشته‌اند اما در حال حاضر بیکار هستند، باید نامه عدم اشتغال از شعبه بیمه دریافت و به صندوق رفاه ارائه شود.

زمان‌بندی ثبت‌نام وام دانشجویی

بودجه وام‌های دانشجویی توسط صندوق رفاه در ابتدای هر سال تحصیلی تخصیص می‌یابد. ثبت‌نام برای این وام‌ها معمولاً در اوایل آبان‌ماه شروع می‌شود و تا پایان آذر ادامه دارد. صندوق رفاه هر سال یک بودجه محدود برای وام‌های دانشجویی در نظر می‌گیرد، به همین دلیل پیشنهاد می‌شود در اولین روزهای باز شدن پورتال، ثبت‌نام خود را تکمیل کنید. با این کار احتمال بیشتری وجود دارد که موفق به دریافت وام شوید و از محدودیت بودجه متأثر نشوید.

انواع وام‌های دانشجویی و شرایط آن‌ها

وام‌های دانشجویی انواع مختلفی دارند که هرکدام برای هدف خاصی طراحی شده‌اند. در ادامه، مهم‌ترین وام‌ها و شرایط هرکدام را توضیح می‌دهیم:

۱. وام تحصیلی

وام تحصیلی ساده‌ترین وامی است که به تمام دانشجویان تعلق می‌گیرد و بیشتر برای کمک به هزینه‌های روزمره و رفع مشکلات مالی کاربرد دارد. این وام در هر نیمسال قابل دریافت است و دانشجویان باید قبل از درخواست وام جدید، وام قبلی را تسویه کنند.
• سقف وام تحصیلی: مبلغ وام تحصیلی برای دانشجویان مجرد ۴۰ میلیون ریال و برای متأهل‌ها ۶۵ میلیون ریال است.
• افزایش ویژه: دانشجویان برتر، مبتکر و افرادی که تحت پوشش بهزیستی یا کمیته امداد هستند، ۵۰ درصد بیشتر از این مبالغ وام دریافت می‌کنند.

۲. وام ضروری

این وام برای موارد اضطراری و خاص در نظر گرفته شده و به دانشجویان دوره‌های کاردانی تا دکتری اعطا می‌شود. اما موارد استفاده از آن بسته به نوع دانشگاه ممکن است متفاوت باشد.
• دانشگاه آزاد: وام ضروری دانشگاه آزاد تنها برای هزینه‌های درمانی مانند بستری شدن و جراحی اختصاص دارد.
• دانشگاه‌های دولتی: این وام در دانشگاه‌های دولتی طیف وسیع‌تری از نیازها را پوشش می‌دهد، از جمله تولد فرزند، فوت پدر یا مادر، سوانح و بیماری‌ها.
• مبلغ وام: مبلغ این وام برای حوادث، بلایای طبیعی و سوانح مختلف، ۷ میلیون تومان در سال تحصیلی ۱۴۰۳ است.
• نکته مهم: درخواست وام ضروری باید حداکثر ۶ ماه پس از وقوع حادثه ثبت شود و در صورت عدم پوشش نیاز خاص، می‌توان با مراجعه به رئیس صندوق وام را دریافت کرد.

۳. وام ودیعه مسکن

این وام به دانشجویان متأهل تعلق می‌گیرد و هر دانشجو فقط یک بار در طول تحصیل می‌تواند از آن استفاده کند. دانشجو باید اجاره‌نامه معتبر با کد رهگیری از شهری که در آن تحصیل می‌کند، ارائه دهد.
• سقف وام ودیعه مسکن: این وام در تهران ۲۰۰ میلیون تومان، در کلانشهرها ۱۵۰ میلیون تومان و در شهرهای کوچک‌تر ۱۰۰ میلیون تومان است.
• ویژه‌ برای کلانشهرها: ۶ کلانشهر از جمله البرز، اصفهان، شیراز، تبریز، مشهد و اهواز مشمول وام ۱۵۰ میلیون تومانی می‌شوند.
• محدودیت‌ها: این وام در آخرین نیمسال تحصیلی به دانشجو تعلق نمی‌گیرد و اگر هر دو زوج دانشجو باشند، تنها یکی از آن‌ها می‌تواند این وام را دریافت کند.

۴. وام شهریه

وام شهریه تنها برای دانشجویان دانشگاه آزاد و شبانه در نظر گرفته شده است. دانشجویان روزانه دانشگاه‌های دولتی به دلیل عدم پرداخت شهریه، مشمول این وام نمی‌شوند.
• مبلغ وام شهریه: برای کاردانی و کارشناسی ۳ میلیون تومان، کارشناسی ارشد ۵ میلیون تومان و دکتری ۷ میلیون تومان است.
• پرداخت مستقیم به دانشگاه: صندوق رفاه مبلغ شهریه را مستقیماً به دانشگاه واریز می‌کند و دانشجو باید اقساط آن را پرداخت کند.

وام شهریه بانک قرض‌الحسنه مهر ایران
اگر این مبالغ وام شهریه کافی نباشد، می‌توان از وام شهریه بانک قرض‌الحسنه مهر ایران تا سقف ۲۰ میلیون تومان با سود ۴ درصد و بازپرداخت ۴۸ ماهه استفاده کرد.

وام دانشجویی بانک ملی

بانک ملی نیز وام دانشجویی به دانشجویان دانشگاه آزاد ارائه می‌دهد. برای دریافت این وام، دانشجو باید معرفی‌نامه‌ای از دانشگاه دریافت کرده و به شعبه بانک مراجعه کند. هر دانشجو تنها یک بار در دوران تحصیل می‌تواند از این وام استفاده کند.
• سقف وام: مبلغ وام به مقطع تحصیلی دانشجو بستگی دارد:
• کاردانی: ۵۰ میلیون ریال با اقساط ۲۴ ماهه و سود ۱۳ درصد
• کارشناسی: ۱۰۰ میلیون ریال با اقساط ۴۸ ماهه و سود ۱۳ درصد
• کارشناسی ارشد: ۱۵۰ میلیون ریال با اقساط ۳۶ ماهه و سود ۱۳ درصد
• دکتری: ۴۰۰ میلیون ریال با اقساط ۶۰ ماهه و سود ۱۳ درصد

نحوه بازپرداخت وام دانشجویی

برخلاف بسیاری از وام‌های بانکی که بازپرداخت به صورت ثابت و اجباری تعیین می‌شود، وام‌گیرنده دانشجویی می‌تواند زمان شروع پرداخت و تعداد اقساط را انتخاب کند. حداکثر مهلت پرداخت اولین قسط، ۹ ماه پس از دریافت وام است. اگر دانشجو در این مدت دفترچه اقساط خود را دریافت نکند، باید کل وام را به‌صورت یکجا بازپرداخت کند.

حداکثر زمان بازپرداخت وام: ۵ سال است. عدم پرداخت وام در این مدت، دانشجو را در فهرست بدهکاران بانک مرکزی قرار می‌دهد و بر اعتبار مالی وی تأثیر منفی می‌گذارد.

سود وام دانشجویی چقدر است؟

وام دانشجویی اغلب بدون سود است، اما صندوق رفاه دانشجویان می‌تواند ۴ درصد کارمزد بابت فاصله زمانی بین دریافت وام و پرداخت اولین قسط دریافت کند. اگر پرداخت اقساط بلافاصله پس از دریافت وام شروع شود، هیچ سودی به وام تعلق نمی‌گیرد.

ضامن برای وام دانشجویی

مانند سایر وام‌ها، برای وام‌های دانشجویی نیز ضامن نیاز است. وام‌های زیر ۱۵ میلیون تومان به یک ضامن و مبالغ بالاتر به دو ضامن نیاز دارند. ضامن باید دارای حکم استخدامی و گواهی کسر از حقوق باشد.

شرایط دریافت وام برای دانشجویان مشروطی

اگر دانشجو در نیمسال گذشته مشروط شده باشد، تنها می‌تواند نصف مبلغ وام را دریافت کند و در صورت مشروطی متوالی، وام به او تعلق نمی‌گیرد

وام‌های دانشجویی راهکاری مناسب برای حمایت مالی از دانشجویان و کاهش فشار مالی در دوران تحصیل هستند. با ثبت‌نام به‌موقع و تکمیل مدارک لازم، می‌توان از این فرصت استفاده کرد. با این حال، دانشجویان باید به شرایط بازپرداخت و تأثیرات احتمالی عدم تسویه وام نیز توجه داشته باشند.